Tiềm năng sản xuất bia không cồn ở Việt Nam

[:vi]Bài viết của GS.TS. Đinh Văn Thuận, TS. Đinh Văn Thành, Ths. Nguyễn Thị Thanh Ngọc Công ty TNHH Cơ nhiệt Điện lạnh Bách Khoa – Polyco.

Qua tìm hiểu tình hình tiêu thụ bia không cồn trên thế giới và Việt Nam. Bài báo đã nêu ra một số tiềm năng tiêu thụ bia không cồn tại Việt Nam (hướng tới tất cả đối tượng tiêu dùng, nhưng đặc biệt có tác dụng lớn cho phụ nữ, người cao tuổi, trẻ em dưới 18 tuổi, người lái xe, nhà sư, những người dị ứng với những đồ uống có cồn và khả năng xuất sang các nước đạo hồi). Bài báo cũng chỉ ra định hướng cho các nhà sản xuất các sản phẩm bia không cồn ở Việt Nam.

Understanding the situation of non-alcoholic beer consumption in the world, the article shows a potential of non-alcoholic beer consumption in Vietnam (The product is for all level of customers but the most consumption is immensely large for women, elder, children under 18, drivers, monks, the people are allergic to alcohol and be able to export to Islamic countries). The article also points out the direction for manufacturers of non-alcoholic beer products in Vietnam.

Đặt vấn đề Bia Không Cồn là loại bia có nồng độ cồn không quá 0,5% v/v theo tiêu chuẩn của Châu Âu và Mỹ [4]. Được sản xuất từ 100% malt, houblon và các nguyên liệu cao cấp, bia không cồn là đồ uống bổ dưỡng, có lợi cho sức khỏe người tiêu dùng và góp phần hạn chế một số tiêu cực của việc lạm dụng đồ uống có cồn. Tuy nhiên, ở Việt Nam, hầu hết các sản phẩm bia không cồn đều được nhập khẩu, do đó chưa được người tiêu dùng quan tâm tin tưởng sử dụng, gây khó khăn cho định hướng muốn đầu tư sản xuất sản phẩm bia không cồn. Phân tích tiềm năng tiêu thụ bia không cồn ở Việt Nam rất cần cho hãng bia.

Khái niệm bia không cồn được hình thành tại Mỹ vào năm 1917, xuất phát từ lệnh cấm của tổng thống Wilson về việc buôn bán và sản xuất đồ uống có cồn [1].

Đầu thế kỷ 21 bia không cồn có sự gia tăng phổ biến ở những nước Trung Đông (chiếm khoảng 1/3 thị trường) [2], do án lệnh fatwas của phái Shia đồng ý cho người đạo hồi được phép sử dụng sản phẩm bia không cồn [3]. Hiện nay thị phần bia không cồn tăng đáng kể, được sản xuất và tiêu thụ rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới như: Bia Alkoholfreies ở Đức (hàm lượng cồn khoảng 0.5%), bia Elgoods ở Anh, bia Tsingtao light beer, bia Siwu ở Trung Quốc… và một số loại bia khác trên thế giới.

Tác dụng của Bia không cồn

Bia không cồn có giá trị dinh dưỡng cao, có tác dụng tốt cho con người: Chất silic trong bia là thành phần quan trọng giúp tăng cường khoáng chất cho xương, có khả năng tái tạo xương. Chất acid folic, sắt rất tốt cho phụ nữ có thai. Vitamin (đặc biệt là vitamin B₆) là thứ giúp loại bỏ tác dụng của một hóa chất có liên quan đến việc làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim [5]. Hơn nữa, bia không cồn có thể giảm mức cholesterol cao, theo kết quả của một nghiên cứu mới. Các nhà khoa học nhận thấy cùng với việc giảm nguy cơ tích tụ mỡ trong mạch máu của những người có mức cholesterol cao, bia không cồn cũng làm gia tăng lượng các chất chống oxy hóa trong máu người uống, thứ có thể giúp bảo vệ tim mạch [6]. Đặc điểm khác biệt của bia không cồn chính là hàm lượng cồn thấp, không gây ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh và sức khỏe người tiêu dùng. Đó là lý do mà các loại bia không cồn và bia có nồng độ cồn thấp đang ngày càng được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là ở các nước phát triển, nơi mà người tiêu dùng có đời sống vật chất và văn hóa cao. Các loại bia này thích hợp với phụ nữ, những người cần sự tỉnh táo, chẳng hạn những người điều khiển các phương tiện giao thông. Ngoài ra, nhiều chuyên gia dinh dưỡng cũng phải công nhận và tuyên bố rằng, bia không cồn là thứ đồ uống tuyệt vời trong chế độ tiếp nước hàng ngày cho cơ thể. Tình hình tiêu thụ bia không cồn trên thế giới.

Theo hình 1, thị trường sản xuất bia nồng độ cồn thấp và bia không cồn nhiều nhất là Tây Ban Nha, khoảng 584 triệu lít/năm, kế tiếp là Đức 348,9 triệu lít/năm. Tốc độ tăng trưởng doanh số bán bia không cồn và bia có nồng độ cồn thấp ở Mỹ giảm dưới 0%, Úc và Pháp giảm < -10%, của Nhật Bản tăng mạnh khoảng 35%, kế tiếp là Canada 19%, Anh 9% [8]. Theo Nhà máy Rượu, Bia Kirin của Nhật đã nhận được yêu cầu từ khách hàng về bia không cồn và bia có nồng độ cồn thấp, phản ứng của người tiêu dùng trước sản phẩm mới này đã vượt xa sự mong đợi của nhà sản xuất [kirin holdings]. Hơn nữa, việc sử dụng bia không cồn ở một số nước như Tây Ban Nha, Cộng Hòa Séc, Đức, Mỹ, Anh, Pháp, Nhật Bản, tỷ lệ TNGT cũng giảm tương ứng. Dĩ nhiên, việc giảm tỷ lệ TNGT sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, tuy nhiên, một tác động không nhỏ, đó là nhờ người dân có ý thức sử dụng bia không cồn [8]. Hiện nay, trên thế giới có một số hãng bia không cồn được ưa chuộng như Haake Beck (Beck’s non-alcoholic); Bavaria Malt, Bevo, Bitburger Drive and Buckler, Clausthaler, Claustahler Amber, Coors Cutter, Erdinger Non-Alcoholic, Weiss and Kaliber; St. Pauli Girl Non-Alcoholic, Warstener Premium Fresh, White Label and Bintang Zero và Labatt Lord [8]. Thị trường bia không cồn hiện nay tại Việt Nam Hiện nay, tại thị trường Việt Nam chỉ có sản phẩm bia không cồn nhập khẩu, với giá thành trên thị trường từ 25.000 – 30.000 VNĐ/lon hoặc chai. Sản phẩm bia OeTinger Alkoholfrei nhập khẩu từ Đức có giá 27.000 VNĐ/lon 500ml, bia Bitburger nhập khẩu từ Đức có giá 28.000 VNĐ/chai 330ml. Tuy nhiên, các sản phẩm bia trên không hợp khẩu vị của người Việt. Tiềm năng thị trường tiêu thụ và sản xuất bia không cồn ở Việt Nam Tiềm năng về số lượng đối tượng tiêu dùng Tần suất uống bia có cồn tại Việt Nam chủ yếu ở lứa tuổi 20 – 40 (khoảng 31 triệu dân) [9]. Hơn nữa, theo Chỉ thị số 05/2008/CT-TTg ngày 31/01/2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc nâng cao hiệu quả sử dụng thời giờ làm việc của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, Một số Bộ và các tỉnh trong cả nước đều ra Chỉ thị: “Quy định cán bộ, viên chức, công chức không uống rượu, bia trong ngày làm việc và không hút thuốc lá nơi công sở”. Do đó, việc nghiên cứu phát triển sản phẩm bia không cồn thay thế một phần cho bia có cồn, là giải pháp thích giúp người tiêu dùng nghiêm túc thực hiện đúng theo Chỉ thị của Chính phủ. Tần suất uống bia thấp nhất là nhóm dân số có độ tuổi từ 18-19 chiếm khoảng 5-7% dân số và độ tuổi này được phép sử dụng đồ uống có cồn (như bia có cồn) [9]. Tuy nhiên đang trong lứa tuổi học tập, việc uống bia có cồn thường xuyên có ảnh hưởng lớn đến học tập. Người cao tuổi ( > 65 tuổi) chiếm khoảng 18% dân số là đối tượng không uống bia có cồn vì lí do sức khỏe. Trong khi đó, trẻ em dưới 18 tuổi chiếm khoảng 28% dân số là đối tượng cấm sử dụng đồ uống có cồn, nhưng hoàn toàn có thể sử dụng bia không cồn. Theo phân tích khảo sát trên trang web khoahoc.com.vn: Một số người khi dùng đồ uống có cồn thì mặt trở nên đỏ ửng.  Trong khoa học, có người gọi “hội chứng” này là “Asian Flush”, vì phần lớn “nạn nhân” là người Á châu.  Người mang biến thể LL(lys – Lys) cơ thể không có khả năng chuyển hóa acetaldehyde một cách hữu hiệu, và do đó hoạt chất này tích tụ trong cơ thể.  Chính vì lí do này mà người mang biến thể LL khi uống rượu mặt trở nên đỏ ửng, hay ói mửa, và tim đập nhanh.  Biến thể LL hiện diện trong khoảng 30-40% ở người Đông Á (Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc).  Ở Việt Nam, vì chưa có những nghiên cứu liên quan nên chúng ta chưa biết chính xác tần số người mang biến thể LL. Phụ nữ chiếm khoảng 50% dân số là đối tượng ít dùng bia có cồn, đa phần do họ không chịu được chất cồn, khi uống sẽ bị đỏ mặt và khó kiểm soát, dẫn đến nhiều hệ lụy không đáng có. Bia không cồn sẽ giúp chị em phụ nữ tự tin và tỉnh táo trong các cuộc giao tiếp với đối tác kinh doanh. Ngoài ra, còn những đối tượng khác như: Các nhà sư, người trong ngành công an, quân đội, người chơi thể thao… Đặc biệt hơn những người lái xe (không được phép có nồng độ cồn trong người khi đang lái xe).Tất cả đối tượng và các nhân tố trên sẽ là tiềm năng tiêu thụ lớn bia không cồn tại Việt Nam.

Tiềm năng về cơ sở thiết bị và công nghệ sản xuất bia sẵn có tại Việt Nam

Hiện nay, Sabeco đã đầu tư tới 23 nhà máy bia có cồn, với tổng sản lượng khoảng 1,8 tỷ lít/năm. Habeco cũng đã có 14 nhà máy bia có cồn, tổng công suất lên khoảng 811 triệu lít bia/năm. Phần lớn các nhà máy bia của Sabeco có hệ thống thiết bị hiện đại theo công nghệ tiên tiến của Châu Âu, sản phẩm bia đa dạng bao gồm cả bia được sản xuất từ 100% malt. Dựa vào hệ thống thiết bị và công nghệ sẵn có của các nhà máy bia, việc định hướng đầu tư phát triển sản phẩm bia không cồn mang hương vị Việt sẽ là tiềm năng vững chắc về công nghệ sản xuất bia không cồn và về thị hiếu tiêu dùng quen thuộc của người Việt.

Tiềm năng của hệ thống sản xuất bia không cồn

Theo hình ảnh hệ thống sản xuất bia không cồn của nhà máy bia Haake Beck – Đức, cho thấy hệ thống nhỏ gọn, tự động hóa cao, lắp đặt dễ dàng và kết nối phù hợp với thiết bị và công nghệ sẵn có của các nhà máy sản xuất bia có cồn và vốn đầu tư thấp là điều kiện thuận lợi cho mục đích đầu tư sản xuất bia không cồn.

Kết Luận

Để khai thác được tiềm năng tiêu thụ bia không cồn tại Việt Nam, các hãng sản xuất bia ở Việt Nam nên đặc biệt quan tâm cho định hướng phát triển đa dạng hóa sản phẩm và tại thời điểm này việc lựa chọn sản xuất bia không cồn mang đặc trưng hương vị người Việt là chiến lược đúng đắn cho các doanh nghiệp vừa bắt kịp xu hướng phát triển công nghệ sản xuất bia không cồn trên thế giới vừa nâng cao hiệu quả kinh doanh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Naleszkiewicz, John (October 1995). ” Title low alcohol beer”. Journal Brew Your Own.
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Low-alcohol_beer.
3. The Economist explains: “Why are sales of non-alcoholic beer booming?”.
4. http://www.economist.com/blogs/economist-explains/2013/08/economist-explains-3.
5. The Economist: “Sin-Free Ale” https://www.princeton.edu/~achaney/tmve/wiki100k/docs/Low-alcohol_beer.html
6. Bart, V.. 2001. Low alcohol or alcohol free beer and method for producing it. European patent application.
7. Munroe, J. H. (1995) in Handbook of Brewing (Hardwick,W. A., ed.), pp. 342–343, Marcel Dekker, New York
8. http://www.foodbev.com/news/czechs-non-alcoholic-beer-consumption-on-the-rise
9. As Good As It Gets: Low/Non-Alcoholic Beer In Mature Markets. Amin AlkhatibAnalyst Insight by Amin Alkhatib – Analyst, Alcoholic Drinks.
10. Vinaresearch.net, khảo sát về thói quen uống bia của người Việt. New Released, số 11020120306127.

[:en]Sorry, this entry is only available in Vietnamese.[:]